Аты юреклерде яшай

Бабаюрт районну юзлер, минглер булангъы жагьил уланлары 1941-1945-нчи йылларда, Ватаныбызны ва халкъыбызны намарт фашистлерден якълап, Уллу Ватан давда къанын, жанын аямай къоччакъ кюйде ябушгъанлар. Оланы авадан кёп яны дав майданларда яш жанларын къурбан этген. Бирлерине буса, яраланып, яда эсен-аман ата юртларына къайтмагьа насип болгъан. Олар дав тозгъан юрт хозяйствону гене аякъгъа турувуна, бирлери буса, яш наслуну билим алывуна тенгсиз къошум этгенлер. Шолайланы арасында, Ватаныны аманлыкъ болдувгъа яшавуну 8 йылын берип, запасгъа чыгъып, Адил-Янгыюртда тувуп оьсген старший лейтенант Вайис Гьажиевич Гьажиев атын айрча эсгермеге ярай.

Вайис Гьажиев 1919-нчу йыл Адильянгыюртда тувгьан. Ол 1937-нчи йыл юртдагъы шо замангьы 7 йыллыкъ школаны битдирип, Хасавюртдагъы башлапгъы классланы муаллимлерин гьазирлейген педагогика училищеге охума тюше.

1938-нчи йылда педучилищени битдирген сонг, шо йылларда билимли адамлар аз болгъангьа гёре, Вайыс Гьажиев Адил-Янгыюртдагъы шо замангъы Кировну атындагъы колхозда счетовод болуп, оьз загьмат ёлун башлай. Арадан бир йыл да оьтген сонг, 1939-нчу йылны гюзюнде Вайыс Гьажиев ватандаш борчун кютмек учун асгерге гете. Асгер борчун кютювге къуршалгъан гюнлерде Вайис оьзюн къоччакъ, намуслу ва эдепли улан гьисапда гёрсете. Муна шо саялы Вайис Гьажиевни командирлери ону оьзюню разилиги де булан Дрогобычский военный округну 77-нчи атлы полкуну школасында курсант болуп охума йиберелер. Ол шо школаны битдирген сонг, уьлгюлю ва низамлы офицер экенге гёре, мотострелковый полкну школасында командир болуп белгилене.

Уллу Ватан дав башлангъан гюнлерде ол Днепропетровский гюнбатыш янында ерлешген мотострелковый полкуну бир взводуну командири бола. Тек огъар фашистлеге къаршы узакъ ябушма насип болмай. Ворошиловград бойларда юрюлген къыргъын давланы барышында, Вайыс Гьажиевни эки де бутуна яра тийип, госпиталгъа тюше.

Шондан къолай болуп чыкъгъан сонг оьзюню дав-сиясат билимлерин артдырмакъ муратда, Сталинград военный округну Быков шагьарында офицерлени билимлерин камиллешдиреген курсларда охуп, лейтенант болуп чыгъа ва шондагъы 183-нчю курсант ротаны бригадасыны командири этилип белгилене.

1943-нчю йылда Уллу Ватан давну барышы тюбюкъарадан алышына. Гюч ва къуват топлагъан Къызыл Армия немец-фашистлени Совет топуракъдан къуваламагъа башлай. Шо урушларда 12-нчи атышывчу дивизияны 12-нчи атышыв полкуну 12-нчи взводуну командири болуп чалышагъан Вайыс Гьажиевни де актив ортакъчылыгъы бола. Немец-фашистлер булан ябушувда гёрсетген къоччакълыгъы ва игитлиги саялы, Вайыс Гьажиев 1944-нчю йылны октябрь айында «Къоччакълыгъы учун» деген медаль булан савгъатлана, амма огъар шо медаль тапшурулмай. Балики шо йылларда совет асгерлени медалларда-орденлерде гьайы болмагъан буса да ярай. Оланы алдына салынгъан сыйлы борч болуп Ана-Ватаныбызны намарт душмандан азат этмек болуп токътагъан болгъан.

Вайыс Гьажиев зор Ватаныбызны ва Европаны халкъларын фашизмден эркин этивден оьз къошумун этген. 1945-нчи йылны май айында Уллу Уьстюнлюкню къаршылагъан сонг да, Вайыс Гьажиев Ватананы алдындагъы борчун кютгенге гьисапламай. 1945-нчи йыл ол СССР-ни Савутлу Гючлерини яяв асгерлерини офицерлерин гьазирлейген курсланы битдирген сонг, огъар старший лейтенант чин бериле ва ол асгерлик борчун узата. Дагъы да эки йыл къуллукъ этген сонг, Вайис Гьажиев 1947-нчи йыл запасгъа чыгъып, ата юртуна къайтып геле.

Вайис Гьажиевич Гьажиев 8 йыллар боюнда Совет Армияны сыдрасында уьлгюлю кюйде къуллукъ этип къайтгъан. Уллу Ватан давда яраланып къайтса да, ата юртуна къайтгъан йылларда ол оьзю кёп сююп сайлагъан касбусундан айрылып болмай, Адил-Янгыюртдагъы орта школада военрук болуп, асгерге гьазирлев дарслардан билимлер берип тургъан. Охувчуланы патриот ругьда тарбияламакъны къастын этген, оьзюню илиякълы сёйлевю булан оьзюн сюйдюрюп ва адамланы да сююп болгъан. Ол тарбиялап билим берген яш уланлар да Ватанны алдында асгер борчун кютеген йылларда командирлерини разилигин къазанып, эрен борчун уьлгюлю кюйде кютюп къайтгъанлар.

1946-нчы йыл Къыбла Урал военный округну командованиесини буйругъуна гёре, 1941-1945-нчи йылларда оьзюню уьлгюлю политика гьазирлигин гёрсетгени саялы «Уллу Ватан давну ортакъчысы» деген медаль ва къол сагъат булан савгьатлана.

Вайис Гьажиевич ата юртуна къайтгъандокъ, Адил-Янгыюртну халкъы ону юрт Советни председатели этип сайлай, сонггъу йылларда ол Бабаюртдагъы Аманат банкны заведующийи, Бабаюртдагьы ва Адил-Янгыюртдагъы орта школаларда военрук, яшавуну артдагъы йылларында буса Бабаюртдагьы 6 номерли ПМК-да складчик болуп ишлеген.

Вайыс Гьажиев 61 чагъында, 1980 йылда яшавдан гетген.

Дав майданларда намарт душман булан къоччакъ кюйде ябушгъан Вайыс Гьажиевни 1944-нчю йылда берилген «Къоччакълыгъы учун» деген медалы ол оьзю герти дюньягъа гёчген сонг есин таба. Шо вакътилерде Дагъыстан Республиканы военный комиссариатыны 3-нчю бёлюгюню полковниги Фарафановну къолбасы булан гелген кагъызда шулай эсгерилген:

«Уллу Ватан давну ветеранларыны ахтарывларындан белгили болгъан кюйде, 332 номерли 1-нчи Белоруссия фронтуну командованиесини буйругъуна гёре 1944-нчю йылны 22-нчи октябринде 12-нчи атышывчу дивизияны 12-нчи полкуну взводуну командири Вайис Гьажиевич Гьажиевге «Къоччакълыгъы учун» деген медаль дав йылланы ичинде тапшурулмай къалгъаны гьакъында билдиремен».

Районну военный комиссары Адил-Янгыюртгъа гелип, о вакътидеги «Кировну» атындагъы совхозну жыйынлар оьтгерилген залында кёп юртлуну ортакъчылыгъы да булан Вайис Гьажиевич Гьажиевни атына гечигип гелген «Къоччакълыгъы учун» деген медалны ону къатынына тапшургъан.

Уллу Уьстюнлюкню 75 йыллыгъын белгилейгенде Вайис Гьажиевни къоччакъ ёлун эсге алабыз. Ол арабызда ёгъу 40 йыллар бола буса да, старший лейтенант Вайыс Гьажиев юртлуланы эсинден бир вакътиге де таймажакъ, ону атын юртлулар гьали де уллу гьюрмет булан эсгерелер.