Атларын абур-сый булан эсгеребиз

Районну авлакъларыны ва фермаларыны загьматчылары Ватанны алдындагъы оьзлени борчун намуслу кюйде кютмек, ашлыкъланы, этни, сютню ва юрт хозяйство оьзге продукталаны болдурмакъны ва уьлкеге шоланы тапшурмакъ учун оьзлени къолундан гелеген бары да имканлыкъланы къоллап загьмат тёкгенлер.

Советлер Союзунда пачалыкъгъа эт, сют тапшурувгъа айрыча агьамият берилген. Демек, районну хозяйстволарыны арасында социалист ярышлар генг кюйде юрюле эди. Шо ярышларда бизин районну хозяйстволары ал сыдраларда болуп, гёчювчю Къызыл байракълагъа лайыкълы болгъан. Савлай республиканы юрт хозяйствосуну загьматчыларыны арасында юрюлеген социалист ярышда районну загьматчылары да ортакъчылыкъ этип, янгы уьстюнлюклер къолда этген, юрт хозяйство продукталаны болдурувну ва гьазирлевню пачалыкъ планларын уьстюнлюк булан толтургъан.

Бу макъалада мен айрыча “Дагъыстан” совхозну загьматчылары етишген уьстюнлюклер гьакъда язма токъташдым. Районда “Дагъыстан” совхоз уллу ва кёп тармакълы хозяйство болгъан. 1969-нчу йылгъы маълуматлагъа гёре, район болжалдан алда пачалыкъгъа 10 минг тонна ашлыкъ сатгъан, шону да 600 тоннасы совхозну загьматчыларыны къошуму.

Гьайванчылыкъ тармакъда ишлер яман юрюлмеген. Фермаларда жамият гьайванлагъа машинлешдирилген биналар къурулгъан, къуллукъчулагъа ишлемек учун онгайлыкълар болдурулгъан. Фермада 808 къара тувар, шоланы 218-вю сыйырлар сакълангъан. Гьар сыйырдан совхозда 148 кило сют савулгъан.

Айры-айры савунчулар дагъы да яхшы натижалагъа етишгенлер. Зазай Османханова 7 айны ичинде оьзю къарайгъан 18 сыйырны гьарисинден 1934 кило сют савуп, районда биринчиликни алып юрюген. Оьзге савунчулар Загьра Аллаева, Макка Къачмасова, Умуй Мустафаева йимик сют савувну усталары яхшы натижаланы болдургъан. Бузавчулар Зайнап Абасова, Роза Ногъаева оьзлеге тапшурулгъан бузавлагъа айрыча тергев берип, семиртип къарайгъанны натижасында уллу уьстюнлюклеге етишгенлер, совхозну, олайда профсоюз къурумланы ягъындан гёрмекли савгъатлагъа ес болгъанлар.

Совхозда къойчуланы иши де жаваплы иш болгъан. Къыш айларда олар гечеси-гюню булан чалыша туруп, оланы гьар тюрлю аврувлардан къоруп сакъламагъа, токъ ва исси къышлавун болдурмагъа да герек болалар. Оланы чинк де аслу борчу — къыш айларда тувгъан къозуланы аманлыгъын болдурмакъ. “Дагъыстан” совхозну къойчулукъ бригадасыны бригадири Алимсолтан Янтикъовну ёлбашчылыгъы булан къойчулар оьзлени ишине бригада подряд къайдада янашып ишлеп, йылда гьар 100 ана малдан 90 къозу алмагъа герек деп план сала. Сакъланып турагъан 2900 минг къойну арасында минг ана мал, 475 ана малдан 486 къозу алына.

Совхозну айры-айры бёлюклери дагьы да яхшы натижалагьа етишген. Къалсын Бабаев башчылыкъ этеген 1 номерли бёлюкню авлакъчылары 521 гектар ердеги гюзлюклени гьар гектарындан орта гьисапда 23,7 центнер ашлыкъ къайтарып, оьзлени алдында токътагъан борчланы уьстюнлю кюйде кютген.

Авлакъ ишлерде лап да сыйлы — механизаторланы загьматы десе тюз болур. Олар чакъны яллав гюнлеринде де темир атланы уьстюнде. Совхозну алдынлы механизатору загьматны ветераны, Бадюрдюн Абасов оьзюню къайратлы загьматын 16 йыл чагъындан башлагъан. Коллективде оьз ишине намуслу кюйде янашгъан. Ол “СССР-ни халкъ хозяйство ишлеринде етишген уьстюнлюгю учун” деген ВДНХ-ны гюмюш медалы, шолайда КПСС-ни райкомуну Гьюрметлев грамоталары ва оьзге тюрлю савгъатлар булан савгъатлангъан. Загьматны ветераны Абдулбасир Бийболатов трактор бригаданы бригадири, сонг “СК-4” маркалы комбайн булан совхозну авлакъларында кёп ашлыкъ оргъан. О гьар сезонну ичинде 150 гектар ерни ашлыгъын ора туруп, къайтарылгъан участкаланы гьар гектарындан орта гьисапда 23 центнер тюшюм алгъан. Гьар тюрлю йыллар да, етишген уьстюнлюклери саялы, Абдулбасир Бийболатов “Къайратлы загьматы учун” деген II ва III даражалы орденлер, “Загьматда етишген уьстюнлюклери учун”, «ВДНХ-ны социалист ярышыны алдынлысы» деген, СССР-ни халкъ хозяйство тармагъын оьсдюрювде етишген уьстюнлюклери саялы, «Загьматны ветераны» деген медаллар ва “10-нчу беш йыллыкъны ударниги” деген белгиси булан да савгъатлангъан.

Комбайнёр Агьмат Телевов да “СК-4” маркалы комбайн булан оьзюне тапшурулгъан гюзлюклени ашлыгъын пуч этивсюз тез заманны ичинде къайтарып ишлеген. Ол гьар йыл гектардан 23,2 центнер тюшюмден кем алмагъан. Бу йылны май айында, А.Телевовну гьюрметине байлавлу болуп, Бабаюртну гюнчыгъыш янында янгы ерлешген планлардагъы бир орамгъа ону аты да берилди.

Агьмат Телевов — республикада, районда ва савлай уьлкеде юрт хозяйство производствону гётеривде байлавлу юрюлген социалист ярышларда етишген лап яхшы натижалары саялы Дагоблсовпрофну Президиумуну, ДАССР-ни Оьр Советини Президиумуну Гьюрметлев грамоталарына, “Гьюрметлев белгиси”, “Загьмат Къызыл байрагъы” орденлер, СССР-ни ВДНХ-сыны алтын, гюмюш медаллары ва “Москвич” машин, “Механизаторланы Бютюнсоюз конкурсунда уьстюн гелгени учун” деген белгилер, “Загьматны ветераны”, “Уьстюнлюкню 50 йыллыгъы” деген медаллар, дагъы да кёп савгъатлар булан савгъатлангъан.

Колхозну председатели Арсланали Абакаров, ону булан янаша ишлеген Адильгерей Гьажиев, Гьажиагьмат Гьажиагьматов, Аймурза Курахмаев, сонгунда “Дагъыстан” совхозну председатели Басир Къочгъаров, оьзге загьматчылар: учётчик Амирхан Алиев, бригадир Вазирхан Будаев, Мухтарпаша Далгьатов, Мухтар Атеков, Василий Быканов, гьайван докътурлар Сраждин Атаев, Солтахан Дибиров, парторг Тажив Акъавов, баш агроном Хангерей Закарьяев, Надир Батыргереев, трактористлер Датай Хасаев, Сираждин Хамавов, Абдурагьим Мурзабеков, Къачмас Къачмасов, Абдурагьим Бабаев, Тотурбек Тотурбеков, Анвар Эльдарханов, Солтахан Керимов, Вагьит Салиев, Атахан Бабаев, Анварбек Темирболатов, Чумайсат Минатуллаева, Зайнаб Дайыбова ва оьзгелери районну экономикасын оьсдюрювде аслам къошум этгенлер. Районда гьар-бир тармакъда загьмат тёгеген колхозчулар ва совхозчулар гьар беш йыллыкъны планларын артыгъы булан яшавгъа чыгъара туруп чалышгъанлар. Макъалада эсгерилген загьматчыланы кёбюсю герти дюньягъа гёчген. Тек оланы къайратлы загьматы, халкъы, эли учун тёкген къыйыны бир заманда да унутулмажакъ. Бугюн районубузну сыйлы 90 йыллыкъ юбилейин белгилейген гюнлерде биз оланы атларын абур-сый булан эсгеребиз.